Traumasensitief werken in de klas: tips van onze psychologen

Een klas is meer dan een plek om te leren, het is ook een omgeving waar kinderen zich veilig, gezien en gesteund moeten voelen. Voor leerlingen die een vluchtverhaal of traumatische ervaringen meedragen, is dat niet altijd vanzelfsprekend. Onze psychologen delen vijf concrete handvaten die leerkrachten helpen om traumasensitief te werken: kleine aanpassingen met een groot verschil voor het welzijn van elk kind in de klas.

1. Structuur geeft veiligheid

Voorspelbaarheid helpt leerlingen hun stressysteem te reguleren en zich rustiger te voelen. Tips: geef een dag- of weekschema mee, visualiseer verwachtingen, geef ruimte aan rituelen of vaste gewoontes.

2. Gedrag als signaal, niet als onwil

Kinderen die trauma meedragen, kunnen hun gevoelens vaak niet in woorden uitdrukken. Probeer te kijken wat er achter hun gedrag schuilgaat: angst, vermoeidheid, een herinnering die plots opduikt? Door gedrag te zien als een signaal in plaats van onwil, help je kinderen zich opnieuw veilig te voelen.

3. Voorzie een nooduitgang

Soms lukt het gewoon even niet. Bespreek vooraf wat een leerling kan en mag doen als de spanning te hoog wordt. Bijvoorbeeld: even naar buiten gaan, een knuffeltje op de bank zetten zodat de leerkracht weet dat het kind even niet wil aangesproken worden voor vragen, iets tekenen, …

4. De kracht van leren

Laat kinderen in hun ‘leerrol’: voor sommigen is dit het enige moment waarop ze even niet in hun traumawereld zitten, want thuis hebben ze vaak veel zorgen. De klas kan een plek zijn waar ze opnieuw succes ervaren en betekenis vinden.

5. Wanneer traumaverhalen toch binnenkomen

Soms delen leerlingen onverwacht een moeilijk verhaal. Belangrijk is om hier zelf niet naar te vragen of door te vragen, maar om wel aanwezig te blijven. Gebruik dit korte stappenplan:

• Bedank de leerling voor het vertrouwen.
• Vat kort samen wat je hoorde.
• Erken het gevoel.
• Breng de leerling terug naar het hier en nu, bijvoorbeeld: “Wat helpt jou vandaag om verder te gaan? Wat heb je nu nodig?”

Met kleine aanpassingen kan je als leerkracht een groot verschil maken. Een voorspelbare structuur, ruimte voor emoties en erkenning van wat leerlingen meedragen creëren samen een veilige leeromgeving waarin herstel mogelijk wordt.

Wil je graag meer leren over traumasensitief werken in de klas? Solentra geeft ook verdiepende opleidingen op aanvraag.