Morteza: “Het is belangrijk voor mensen in België om te weten hoe vluchtelingen zich voelen”

Morteza is 18 jaar, vluchtte uit Afghanistan, kwam op zijn zestiende aan in België en woont nu in Leuven. Hij nam deel aan Solentra’s actie-onderzoek met jonge vluchtelingen en nieuwkomers over de psychologische impact van Covid. In deze getuigenis deelt hij wat Covid voor hem betekende.

De coronapandemie woedde volop toen je in België aankwam. Hoe was dat voor jou?

Toen ik in België aankwam, was alles dicht, niemand mocht naar buiten, niemand mocht naar school, iedereen moest thuis blijven. Ik kwam om 2 uur ’s nachts aan in Brussel-Zuid. Ik zag niemand op straat, ik zag geen trein, geen bus. Twee politieagenten kwamen op me af en vroegen waar mijn mondmasker was. Toen ik zei dat ik geen Nederlands of Frans sprak, vroegen ze waar ik vandaan kwam. Ik zei dat ik uit Afghanistan kwam en toen hebben ze een tolk gebeld.

Ik ging toen naar een asielcentrum waar ik ongeveer vijf maanden verbleef. Ik kon niet naar buiten, ik kon niets doen, alleen op mijn kamer blijven. Ik was buiten mezelf en vroeg waarom ik naar België gekomen was. Iedereen probeerde me dan tot rust te brengen en te helpen: “Het is momenteel een moeilijke periode en je kan niet naar buiten, je kan niets doen, maar je moet vriendelijk zijn als je hier wil blijven.”

Hoe kwam je in België terecht?

Ik probeerde eerst om vanuit Calais te vertrekken naar Londen. Ik zat op een camionette en dacht dat die naar Londen zou gaan. Toen we stopten, vroeg ik de meneer waar we waren en hij zei ‘België’. Ik wist niet waar België lag.

Toen kwam de politie en zei dat ik naar het asielcentrum moest. Ik zei: “Nee, ik wil graag naar Londen”. De politie vroeg me hoe oud ik was en toen ik 16 antwoordde, zeiden ze dat ik nog drie jaar moest blijven, dat ik niet zonder mijn ouders uit België weg mocht. Ik zei dat ik niet wou blijven, maar ze zeiden: “Dat is niet jouw keuze, je moet hier blijven, wij beslissen over jou. Zolang je minderjarig bent, is het onze verantwoordelijkheid.” Ik heb dan naar mijn nonkel in Londen gebeld en gezegd dat ik hier moest blijven.

Je bent ook in Servië geweest?

Ja, ik kom vanuit Pakistan, via Iran, Turkije, Griekenland, Macedonië, Servië, Kroatië, Bosnië, Italië, Frankrijk naar België, ik dacht Londen, maar mijn camionette was verkeerd geparkeerd (lacht).

Wanneer hoorde je voor het eerst over corona?

Toen ik in België aankwam, was het een heel slecht moment. Er was veel corona. Ik weet niet meer welke maand, maar het was wel een moeilijke situatie, iedereen moest in quarantaine blijven.

En hoe voelde je je in die periode?

Ik vroeg me af waarom ik in België was, ik wou weg uit België. Ik heb altijd gezegd dat ik wou weglopen en toen heeft mijn begeleider gezegd: “Dat mag niet, als je wegloopt, dan pakt de politie je op en brengen ze jou hier terug. Je mag niet weglopen, je moet hier blijven.”

Ik had het toen echt moeilijk, maar toen corona voorbij was, kon ik naar school gaan, maakte ik vrienden, leerde ik de taal een beetje, had ik een beetje vakantie en nu is het goed in België. Ik ben nu twee jaar hier, heb verder gestudeerd, heb vrienden in België en ik heb een goede begeleider. Dat is alles.

Waarom wou je graag deelnemen aan het fotoproject toen je erover hoorde?

Ik wou graag met foto’s vertellen over mijn goede en slechte dagen tijdens corona. Toen ik in België aankwam, was mijn situatie slecht, maar nu ben ik oké en blij. Wat in het begin slecht was, is nu goed. Je mag nooit opgeven en moet verder blijven doen.

Heb je voldoende begeleiding gekregen om die moeilijke periode door te komen?

Jazeker, ik ben minderjarig en heb echt een moeilijke situatie. Ik heb een sociale begeleider, haar naam is Shiny. Ze is echt een toffe begeleidster. Ze heeft me altijd gezegd: “Denk niet over mij als jouw sociaal begeleidster, maar zie mij als jouw grote zus. Ik denk ook niet over jou als die jongen in het asielcentrum, maar als mijn kleine broer.”

Ze heeft me altijd geholpen met zaken zoals geld, taal, met alles. Ik kan haar altijd bellen, een berichtje sturen en soms komt ze bij mij thuis om te babbelen. Ik kan niet met iedereen spreken, maar aan haar kan ik alles vertellen.

Wat is de betekenis van jouw foto?

Mijn foto gaat over de tijd dat ik in het asielcentrum moest blijven en ik geen hobby had. Dan heeft Shiny gevraagd wat ik graag wou doen en toen heb ik gezegd dat ik iets wou tekenen. Ze vroeg of ik ervaring had of les gevolgd had. Ik zeg nee, ik heb maar een klein beetje talent om te tekenen.

Tijdens corona had ik veel tijd en heb ik geprobeerd om mooi te tekenen over corona, over die slechte dagen om het in mijn hoofd een beetje rustig te maken en me geen zorgen te maken over wat ik moet doen.

Wat wil je graag meegeven aan de mensen die de expo bezoeken?

Het is belangrijk voor mensen in België om te weten hoe mensen die als vluchteling komen zich voelen en waarom ze naar Europa komen. Maar we zullen altijd proberen om ook in slechte momenten ons best te doen.

België is een goed land. Toen ik hier aankwam, dacht ik echt slecht over België, maar nu is het het beste land om iets te kunnen doen. In België kan je studeren en dokter of ingenieur worden. Je hebt de opties om te doen wat je graag wil doen.

Wat is jouw droom? Wat zou je graag doen?

Ik heb vroeger altijd gedacht dat ik loodgieter zou worden, maar ik heb er enkele maanden voor gestudeerd en het is echt moeilijk. Nu ben ik van richting veranderd en ben ik fietsenmaker. Ik heb twee dagen school en drie dagen stage. Ik vind het leuk en interessant. Ik werk nu bij studenten in de universiteit en hogescholen.